HİKMET METODUNUN ŞEMASI

ŞEMANIN AÇILIMI

·       KUR'AN BELLİ BİR İLİMLE İNDİ

Araf 52: Onlara, bir ilme göre detaylandırdığımız Kitap getirdik. O, güvenen bir topluluk için yumuşakça yola iletici ve rahmettir.

Hud 14: Çağırdığınız kimseler size cevap vermezlerse bilin ki o, Allah’ın ilmiyle indirilmiştir. O’ndan başka ilah yoktur. Artık O’na teslim olursunuz değil mi?

·       KUR'AN AÇIKLANDI (BYN)

Bakara 242: İşte Allah, size ayetlerini böyle açıklar. Umulur ki aklınızı kullanırsınız.

Kıyamet 19: Sonra, onun beyanı yalnızca Bize aittir.

·       KUR'AN DETAYLANDIRILDI (FSL)

Hud 1-2: Güçlü, Yönlendiren, Lider. Hakîm Habîr olandan bir kitaptır ki bu, ayetleri önce muhkem kılınmış, sonra ayrıntılı hale getirilmiştir. Ki başkasına değil, yalnız Allah'a kulluk edesiniz! Kesinlikle, ben size O'ndan gelen bir uyarıcı ve müjdeciyim.

Fussilet 1-4: Ayırarak Açıklayan Kim. Rahman Rahîm'den indirilmedir bu... Bilgi ile donanmış bir toplum için ayetleri, Arapça bir Kur'an halinde ayrıntılı kılınmış bir kitaptır bu. Müjdeleyici ve uyarıcı olarak. Onların pek çoğu yüz çevirdi; kulak verip dinlemezler onlar.

En’âm 114: “O, size Kitap’ı ayrıntılı olarak indirmişken, Allah’tan başka bir hakem mi arayayım?” Kendilerine Kitap verdiklerimiz, bilirler ki bu Rabb’inden hak olarak indirilmiştir. O halde, sakın imtira edenlerden olma!

·       KİTAP DÖNDÜREREK ÇEVİREREK AÇIKLANDI (SRF)

En'am 105: İşte âyetlerimizi böyle evire çevire anlatırız ki birileri: "Sen bir yerden öğrenmişsin" desin, biz de onu bilen bir topluluğa açıklamış olalım.

Araf 58: Verimli toprağın bitkisi Rabbinin izniyle çıkar. Verimsiz olanınki ise zar-zor çıkar. Görevlerini yerine getirecek bir topluluk için âyetlerimizi böyle evire çevire anlatıyoruz.

·       KİTABIN OKUNMA BİÇİMİ "KRA" (DÜZ OKUMA)

Araf 204: Kur’an okunduğu zaman dinleyin ve susun ki iyilik bulasınız.

Nahl 98: Öyleyse Kur’an okuyacağın zaman taşlanmış Şeytan’dan Allah’a sığın.

·       KİTABIN OKUNMA BİÇİMİ "RTL" (AĞIR AĞIR OKUMA)

Müzzemmil 4: Ya da yarısından fazla bir süre Kur'an'ı düzenli, ağır ağır oku.

Furkan 32: Gerçeği örtenler; “Kur’an ona toptan indirilseydi ya?” dediler. Böyle olması, senin kalbini sabitleyelim ve sana ağır ağır okuyalım diyedir.

·       KİTABIN EN ÖNEMLİ OKUNMA BİÇİMİ "TLW" (REFERANS TAKİBİ) ÇEVİRİLERDE FARKI GÖZETİLMİYOR. BİRBİRİYLE BENZEŞEN İLİŞKİLİ BAĞLANTILI AYETLERİN TAKİP EDİLEREK OKUNMASI DEMEKTİR.

Bakara 252: İşte bunlar Allah'ın ayetleri. Onları sana hak olarak "tilavet ediyoruz". Yemin olsun ki sen, gönderilen elçilerdensin.

Bakara 121: Kendilerine Kitap'ı verdiklerimiz onu, hakkıyla tilavet ederler İşte onlar ona inanırlar. Onu inkâr edenlere gelince, onlar hüsrana uğrayanların ta kendileridir.

Enfal 2: Mü’minler ancak o kimselerdir ki: Allah anıldığı zaman kalpleri ürperir, onlara Allah’ın ayetleri tilavet edildiğinde bu imanlarını artırır ve yalnızca Rabb’lerine tevekkül ederler.

·       KİTABIN AÇIKLAMA SİSTEMİ VE TİLAVETİN 1.YÖNÜ: HÜKÜM VE HÜKÜMLE BENZEŞEN EN AZ İKİŞERLİ BAĞLANTILI AYETLER (MUHKEM+MÜTEŞABİH+MESANİ = TE'VİL)

Al-i İmran 7: Bu kitabı sana indiren O'dur. Ayetlerinin bir kısmı muhkemdir; onlar kitabın anasıdır. Diğerleri müteşabih/muhkemle benzeşik olanlardır. Kalplerinde eğrilik olanlar, istedikleri fitneyi çıkarmak ve istedikleri te'vili/bağlantıyı kurmak için kitaptan, kendi eğrilikleriyle benzeşen şeye uyarlar. Oysa onun te'vilini/ayetleri birbiri ile ilişkilendirmeyi sadece Allah bilir. Bu ilimde sağlam duruş gösterenler de şöyle derler: "Biz, bu ilme inandık, hepsi (muhkem, müteşabih ve te'vil) Rabb'imiz katındandır." Bu hatırlatmaya sadece sağlam duruşlu olanlar ulaşabilirler

Zümer 23: Allah en güzel hadisi, ayetleri birbirine benzer, ikişerli yapıda bir kitap halinde indirmiştir. Rab'lerinden ürperenlerin bundan dolayı derileri ürperir, sonra derileri ve kalpleri Allah’ın zikri/hatırlatması ile yumuşar. İşte bu kitap, Allah'ın yumuşakça yola iletişidir. O, dilediğini onunla hidayete erdirir. Allah’ın sapık saydığını yola getirecek kimse yoktur.

Yunus 39: Aslında onlar, Kur’an’daki ilmi anlamadan, te'vili/ayetler arası iç bağlamı henüz ortaya çıkmadan yalana sarıldılar. Onlardan öncekiler de böyle yalana sarılmışlardı. Yanlışlar içindekilerin sonunun nasıl olduğunu bir düşün.

·       TİLAVETİN 2.YÖNÜ: KUR'AN'IN TEVRAT VE İNCİL İLE OLAN NESH-TASDİK İLİŞKİSİ

Al-i İmran 3: Gerçekleri içeren ve ellerinin arasındakini tasdik eden bu kitabı sana, O indirmiştir. Tevrat’ı ve İncil’i de O indirmiştir.

Bakara 106: Biz bir ayeti nesh eder veya unutturursak, yerine ya daha hayırlısını ya da aynısını getiririz. Bilmez misin, her şeye bir ölçü koyan Allah’tır.

Yunus 37: Bu Kur’an, Allah’tandır; başkası tarafından iftira edilmiş değildir. Aynı zamanda ellerinin arasındaki kitapları tasdik eder ve Kitap’ı ayrıntılı olarak açıklar. Alemlerin Rabb’indendir, içinde hiç belirsizlik yoktur.

Yusuf 111: Yemin olsun ki, resullerin hikâyelerinde, sağlam duruşlular için bir ibret vardır. Bu Kur'an, iftira edilecek bir hadis değildir; aksine o, ellerinin arasındaki tasdikleyici, her şeyi ayrıntılı kılıcıdır. Güvenen bir topluluk için de bir yumuşakça yola iletici ve bir rahmettir.

Maide 43-48: İçinde, Allah’ın hükmünün bulunduğu Tevrat yanlarında olduğu halde, nasıl olur da sana hüküm verdiriyorlar? Sonra da o hükümden döneklik ediyorlar. Onlar, aslında güvenmiş değiller. Kesinlikle, Biz, içinde doğru yola iletici ve ışık olan Tevrat’ı indirdik. Nebiler onunla, teslim olan Yahudiler, rabbaniler ve ahbar için hükmederler. Onlar da Allah’ın kitabından ezberletilmiş olmasından dolayı, ona tanıklık ediyorlardı. Öyleyse siz insanlardan değil Bana karşı gelmekten sakının. Benim ayetlerimi az bir bedele değişmeyin. Ve Allah’ın indirdiği ile hükmetmeyenler, kafirlerin ta kendileridir. Ve Biz, onda, onların üzerine yazdık: “Cana can, göze göz, buruna burun, kulağa kulak, dişe diş ve yaralamalarda kısas vardır.”. Artık kim onunla tasadduk ederse o, onun için bir kefarettir. Ve Allah’ın indirdiği ile hükmetmeyenler, zalimlerin ta kendileridirler. Onların ardından, Tevrat’ı tasdik edici olarak, Meryem oğlu İsa’yı gönderdik. Biz ona, içinde hidayet ve nur bulunan, Tevrat’ı tasdik eden, sakınanlar için hidayet ve öğüt olan İncil’i verdik. İncil ehli, Allah’ın onda indirdiği ile hükmetsinler. Ve kim Allah’ın indirdiği ile hükmetmezse işte onlar fasıklardır. Biz sana, kendinden önceki Kitap’ı tasdik eden, onun üzerinde çardak özelliğinde bu Kitap’ı hak olarak indirdik. O halde, aralarında Allah’ın indirdiği ile hükmet. Ve sakın sana gelen hakkı bırakıp onların hevalarına uyma. Ve Biz, sizin her biriniz için, bir şeriat ve yöntem belirledik. Allah dileseydi, sizi tek tip bir topluluk yapardı. Ancak sizlere verdiği ile sizi sınıyor. O halde hayırlarda yarışın. Hepinizin dönüşü Allah’adır. Allah, üzerinde ayrılığa düştüğünüz şeyleri bildirecektir. 

·       TİLAVETİN 3.YÖNÜ: KUR'AN'IN İSRAİLOĞULLARININ İHTİLAFLARINA ÇÖZÜM-AÇIKLIK GETİRMESİ / KUR'AN'IN TALMUDİK METİNLERE VE KİLİSE KONSİL BİLDİRGELERİNE GETİRDİĞİ ANALİTİK ELEŞTİRİ

Neml 76: Bu Kur’an; İsrailoğulları’na, hakkında ayrılığa düştükleri pek çok şeyi açıklıyor.

Nahl 64: Biz, sana Kitap’ı, hakkında ayrılığa düştükleri şeyleri, kendilerine açıklaman ve iman eden bir toplum için yumuşakça yol gösterici ve rahmet olmasından başka bir şey için indirmedik.

Şura 10: Bir şey hakkında anlaşmazlığa düşerseniz, artık onun hükmü Allah’a aittir. İşte o Allah, benim Rabb’imdir. O’na tevekkül ettim ve O’na yöneldim.

·       TİLAVETİN 4.YÖNÜ: KUR'AN'IN BİLİMLE OLAN PARALELLİĞİ

Fussilet 53: Ayetlerimizi ufuklarda ve benliklerde onlara gösteriyoruz. Onun gerçek olduğu açıkça belli olsun diye. Rabb’inin her şeye tanık olması yeterli değil mi?

Rum 30: O halde hanif olarak dine yüzünü ikame et. İnsanları, üzerinde yaratmış olduğu Allah’ın fıtratına. Allah’ın fıtratında değişme olmaz. Kayyum olan din budur. Fakat insanların çoğu bilmiyorlar.

Al-i İmran 191: Onlar o kişilerdir ki, ayakta, otururken, yan yatarken hep Allah'ı hatırlarlar; göklerin ve yerin yaratılışı hakkında derin derin düşünürler: "Ey Rabbimiz! Sen bunu boşuna yaratmadın. Şanın yücedir senin! Ateş azabından koru bizi!"

·       BUNUN ADI "HİKMET METODU"DUR! HİKMET, TİLAVET SONUCU AYETLERİN BAĞLAMINDAN ÇIKAN SİSTEMLİ DOĞRU HÜKÜMLERDİR.

En’âm 89: Adı geçenler, kendilerine kitap, hikmet ve nebilik verdiğimiz kimselerdir. Eğer şu insanlar bütün bunları görmezlik ederlerse, biz onları, görmezlik etmeyecek bir topluluğun korumasına bırakırız.

Al-i İmran 81: Allah nebilerden kesin söz aldığında şöyle demiştir: "Size kitap ve hikmet veririm de elinizde olanı onaylayan bir elçi gelirse kesinlikle ona inanacaksınız ve destek vereceksiniz. Bunu kabul ettiniz mi? Bu ağır yükü/ısr'ı yüklendiniz mi?". Onlar da "Kabul ettik" demişlerdir. Allah: "Siz buna şahit olun, sizinle beraber ben de şahidim" demiştir.

·       KİTAP İLE BİRLİKTE HİKMETİN DE ÖĞRETİLMESİ RESULLERE GÖREV OLARAK VERİLMİŞTİR

Bakara 151: Nitekim içinizden birini size elçi olarak gönderdik. O size, ayetlerimizi tilavet eder, sizi geliştirir, kitabı ve hikmeti öğretir. O size bilmediğiniz şeyleri öğretir.

Cuma 2: Ümmilerin içinden elçi çıkaran Allah’tır. Onlara, O’nun ayetlerini tilavet eder, kitabı ve hikmeti öğreterek onları geliştirir. Halbuki onlar daha önce açık bir sapkınlık içindeydiler.

·       ALLAH DİLEDİĞİNE HİKMETİ VERİR!

Bakara 269: O, hikmeti dilediğine verir. Kime hikmet verilmişse ona pek büyük bir hayır verilmiş demektir. Bunu ancak sağlam duruşlu anlar.

Lokman 12: Lokman'a hikmet verdik; “Allah’a şükret!” dedik. Kim şükrederse sadece kendisi için şükreder. Kim de gerçeği örterse bilsin ki Allah Gani'dir Hamid'dir.